LUBUSCY ROLNICY NA SŁOWACKIM SZLAKU ENOTURYSTYCZNYM. SŁOWACJA – BRATYSŁAWA, 25 – 29 WRZEŚNIA 2017 R.

We wrześniu Lubuska Izba Rolnicza przy wsparciu Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich zorganizowała wyjazd studyjny na Słowację pt. „Lubuscy rolnicy na słowackim szlaku enoturystycznym”.

Lubuscy producenci rolni oraz lubuscy winiarze podczas wyjazdu mieli okazję zapoznać się z Małokarpackim Szlakiem Winnym.

Wyjazdowi studyjnemu przyświecały następujące cele:

– ukazanie uczestnikom wysoko rozwiniętego winiarstwa na Słowacji,

– ukazanie  prorozwojowych przedsięwzięć winiarskich,

– poznanie prężnie działającego słowackiego szlaku wina,

– zdobycie nowej wiedzy oraz informacji z zakresu finansowania przedsięwzięć,

– inspiracja o nowe idee współpracy na wsi między różnymi sektorami społecznymi – instytucje, stowarzyszenia i organizacje.

W wyjeździe uczestniczyła grupa 45 osób – lubuskich producentów rolnych, winiarzy oraz przedstawicieli Partnerów KSOW, przy współudziale których LIR przeprowadziła nabór uczestników: „Rolnictwo Lubuskie” Sp. z o.o., Grupa Producentów Owoców i Warzyw „HORTUS” – Zrzeszenie, Lubuski Związek Hodowców Bydła, za co dziękujemy.

Uczestnicy wyjazdu mieli okazję zapoznać się z działalnością i funkcjonowaniem Małokarpackiego Szlaku Winnego. Zwiedzaniu oraz wymianie doświadczeń towarzyszyła degustacja produktów regionalnych: zarówno wyrobów winnych, jak i np. serów, wędlin. Idąc Małokarpackim Szlakiem Winnym uczestnicy złożyli wizytę w trzech rodzajach gospodarstw winiarskich – poczynając od wielopokoleniowej winnicy, przez innowacyjne gospodarstwo winiarskie, do gospodarstwa z tradycjami.

U podnóża Małych Karpat w zachodniej Słowacji rozciąga się pas miast i wsi, które tworzą Małokarpacki Szlak Winny – Malokarpatska Vinna Cesta , który ze względu napowierzchnię  oraz znaczenie stanowi największy szlak na Słowacji.

W pierwszym dniu wizyty grupa uczestników ugoszczona została w domu winiarza w Modrej, gdzie spotkali się z przedstawicielami Rady Szlaku Małokarpackiego. Zaprezentowana została szeroka działalność Stowarzyszenia z przybliżeniem jej zakresu działania i charakterystyki członków. Dla zainteresowanych: www.mvc.sk

Małokarpacki Szlak Wina łączy w sobie kilka aspektów – wino, krajobraz, historię i gastronomię, co rozproszone jest między Bratysławą i Trnava jako głównymi ośrodkami południowo-zachodniej Słowacji. Wśród nich są trzy mniejsze miasta – Pezinok, Modra i Svätý Jur, które szczycą się starą tradycją wolnych miast królewskich.

Bratysława i okolice oferują kulturalno – historyczne zabytki, a odwiedzających zapewne zainteresuje na przykład tradycja ludowej kultury w poszczególnych gminach regionu, gdzie będą mieli okazję skorzystać z gościnności licznych winiarni przy pieczonej gęsinie, lampce wina i muzyce ludowej.

Region niniejszego szlaku to największa powierzchnia winnic, którą tworzy 12 winnych rejonów z obszarami 120 winnych gmin. Winnice rozprzestrzeniają się w pasach winnych na zboczach Małych Karpat, od Bratysławy w kierunku Pezinku i dalej do miejscowości Horné Orešany. Hoduje się tu białe moszczowe odmiany Rizling Włoski (vlašský), Rizling Reński (rýnsky), Veltlínske zelené, Burgundské biele, z ciemnych odmian przede wszystkim Frankovka modrá i Svätovavrinecké. Natomiast Müller-Thurgau, Silvánske zelené, Dievčie hrozno, Chardonnay i Portugalské modré dopełniają asortyment hodowanych odmian winorośli.

Kolejnym punktem programu był przejazd winnym szlakiem do stolicy regionu – Pezinka. Pezinok to stare miasto, które chronione jest zaokrąglonymi stokami Małych Karpat. Charakteryzuje je bliskość stolicy Bratysławy, łatwy dostęp drogowy i kolejowy Jest miastem kontynuującym tradycje wina i gastronomii, przez co stanowi atrakcję dla turystów i gości każdego dnia. Tutejsza uprawa winorośli i produkcji wina przez wiele lat jest stylem życia i źródłem dochodu dużej części ludności.

Tutaj uczestnicy zorganizowany mieli wstęp do interaktywnego muzeum tradycji winiarskich, które znajduje się w najstarszym winiarskim domu w Pezinku.. Zwiedzanie połączone było ze sprawdzeniem swojego węchu w barze aromatów, a także z degustacją wina na zakończenie. Dla zainteresowanych: www.muzeumpezinok.sk

Zwiedzając szlak wina Małych Karpat nie można zapomnieć o stolicy Słowacji – Bratysławie. To tu znajduje się centrum życia kulturalnego, społecznego, gospodarczego i politycznego. Lubuscy winiarze i rolnicy mieli okazję, by poznać dziedzictwo kulturowe Bratysławy m.in. poprzez zwiedzanie starówki i wzgórza zamkowego. Spacer, któremu sprzyjała przepiękna pogoda, był adekwatnym do zakładanych celów, przykładem kultywowania tradycji oraz ukazywania zasobów geograficznych oraz ich wpływu na rozwój gospodarczy. Dalsza część Małokarpackiego Szlaku Winnego doprowadziła do spotkania z przedstawicielami spółdzielni winiarskiej w Limbachu, którzy zaprezentowali winnice  oraz piwnice produkcyjne.

Pierwsza pisemna wzmianka o Limbach pochodzi z 1390 r. W czasach feudalnych wieś należała do majątku Pezinoka. Do połowy XVIII wieku przebywali tu głównie obywatele niemieccy, którzy mieszkali w winnicy. W 1914 założyli Limbacher Raiffeisengenossenschaft, czyli stowarzyszenie uprawiające winorośl i spółdzielnię.

Następcą grupy zostały „Niemieckie Spółdzielnie Winiarskie” na początku lat czterdziestych ubiegłego wieku. Jego członkowie zbudowali dużą piwnicę z winiarnią we wsi, która używana jest do dzisiaj. Po II wojnie światowej większość tutejszych niemieckich mieszkańców wyemigrowała, a przyszli mieszkańcy z Trenczyna i ludzie pochodzący z Węgier, Jugosławii i Rumunii. Nowi mieszkańcy utworzyli „Spółdzielnię Wina Słowackiego”, która w 1949 roku połączyła się ze spółdzielnią rolniczą w Limbach.

Tutejsze wino dojrzewa w wyjątkowych przestrzeniach podziemnych piwnic. Nie sposób było nie zauważyć wszechobecnej pleśni. Wytłumaczono jednak, iż pleśń ta nie szkodzi ludziom, ewentualnie beczkom. A jest ona nieodzowna przy produkcji wina, jednak istotne jest, by nie przedostała się do wina. Dlatego też służby sanitarne nie reagują na to, bo jest to normalny proces produkcji, który wymaga jedynie ostrożności. Ta specyficzna pleśń absorbuje wilgoć i oddaje ją, przez co utrzymywane (regulowane) są odpowiednie warunki. Białe i różowe wina dojrzewają wyłącznie w pojemnikach ze stali nierdzewnej. Czerwone wina dojrzewają przez co najmniej rok w dębowych beczkach.

Limbach to teren najbardziej górzysty, gdzie występują tylko winnice lub ziemia jest pod zabudowę – brak jakiegokolwiek rolnictwa.

Klasyczne przestrzenie reprezentujący skarbiec piwnicy wykorzystywane są przez spółdzielnię do prezentacji i degustacji win, jak również pod wynajem na różne okoliczności dla klientów indywidualnych i firmowych. Dla zainteresowanych: www.lvdlimbach.sk

Dla porównania wielopokoleniowej tradycji z długą i burzliwą historią, uczestnicy wyjazdu studyjnego mogli również zobaczyć nowoczesne gospodarstwo winiarskie, oferujące nie tylko wina, lecz szeroką infrastrukturę związaną z produkcją i kosztowaniem wina (hotele, restauracje, galerie sztuki). Przedsiębiorstwo Elesko stanowiło swoisty przykład działalności winiarskiej, w której poza podstawową działalnością winiarską rozwija się działalność dodatkowa.

Poszczególne poziomy technologii w Elesko obejmują najnowszą techniczną i technologiczną wiedzę o nowoczesnym przetwarzaniu winogron i produkcji wina. Innowacyjne procesy technologiczne oparte są na najbardziej postępowym parku maszyn i urządzeń od wiodących producentów. W zakresie zarządzania i kontroli gotowych produktów firma zakupiła obszerny analizator, odpowiedni do oceny składu chemicznego moszczu i wina. Wszystkie pomieszczenia w fabryce są klimatyzowane, aby zapewnić wymianę świeżego powietrza, a także optymalną i pożądaną wilgotność. Posiada również innowacyjny system grzewczy, oparty na produktach ubocznych z wytwarzania wina – pozyskuje energię odnawialną ze źródeł rolniczych. Dla zainteresowanych: www.elesko.sk

Kontynuując podróż winnym szlakiem nie mogło zabraknąć zwrócenia uwagi na średniowieczne miasto, związane oczywiście z winem, a leżące u podnóża Małych Karpat, a mianowicie Svaty Jur – Święty Jur. Pierwsza pisemna wzmianka o mieście była w 1209r., kiedy Jur należał do majątku Jura, a później Pezinok. Jest to swoiste historyczne centrum skupiające tradycyjne domy winnicy.

Ostatnim punktem programu wizyty na winnym szlaku Słowacji było odwiedzenie gospodarstwa Vina z Młyna w miejscowości Dolany, położonej 40 km za Bratysławą na Szlaku Win Małokarpackich. Szlak wina ciągnie się od Bratysławy aż po miejscowość Smolenice i ma długość ok. 57 km. Gospodarstwo znajduje się na końcu winnego szlaku. Jest to mała rodzinna firma. Poza dobrym winnym trunkiem proponują również zwiedzanie gospodarstwa, w którym znajduje się m.in. stary młyn. A to z nim wiąże się nazwa działalności. Od 2002 roku, po wielu wysiłkach zmierzających do zachowania i przywrócenia jednego z Dolańskich młynów wodnych z XVI wieku, udało się go uruchomić, i tym samym powstała marka VÍNA Z MLYNA^®, która została w marcu 2005 roku zarejestrowana jako znak towarowy. Pod tą marką oferowane są ograniczone ilości wina z własnych winnic (20 tys. l na rok), które można spróbować i kupić tylko na miejscu u gospodarzy. Właściciele mają stałych nabywców i ograniczoną ilość win. Produkują tutaj wina bez dodatku chemii, a także wina mszalne.

Korzystając z gościnności i przyjemnej jesiennej pogody, uczestnicy przeszli się przez winnicę. Tu była okazja do zapoznania się ze szczegółami pielęgnacji winnych latorośli oraz zbierania winogron. Program i czas wyjazdu lubuskiej grupy na Słowację wspaniale wpisał się w moment winobrania. Po prelekcji na świeżym powietrzu grupa przeszła do piwnic produkcyjnych,  gdzie toczyła się dyskusja z winiarzami. Na koniec pobytu odbyła się degustacja win oraz wspaniały posiłek – prawdziwa biesiada – przygotowany z produktów regionalnych.

Dla zainteresowanych: www.vinazmlyna.sk

Z uwagi na klimat Słowacji, najwięcej produkuje się białego wina, które stanowi blisko 90% ogólnej produkcji. Warto również wspomnieć o udziale (braku udziału) Unii Europejskiej we wsparciu sektora winiarskiego. Jak poinformowali słowaccy winiarze, UE chciała ze Słowacji wycofać produkcję wina – przez co było więcej dotacji na zlikwidowanie plantacji niż na wznowienie czy wsparcie produkcji. Lubuscy producenci zainteresowani również byli opodatkowaniem działalności. Wyjaśnione zostało, iż przy sprzedaży (również tej bezpośrednio z gospodarstwa) obowiązuje tylko i wyłącznie podatek liniowy na poziomie 20% od zysku (nie ma akcyzy na wino).

Wszystkich gospodarzy, przez których zostaliśmy godnie przyjęci, Lubuska Izba Rolnicza obdarowała podarunkami z lokalnymi lubuskimi produktami i wyrobami.

Lubuska Izba Rolnicza zaprasza Państwa do zarejestrowania się jako Partner KSOW na stronie http://ksow.pl

Katarzyna Frąckowiak

GALERIA: