DEBATA ROLNA – WYKŁADY MERYTORYCZNE

Debata Rolna 2016 była okazją do przedstawienia rolnikom informacji na zagadnienia najbardziej interesujące branżę rolną, czyli sytuację ekonomiczną gospodarstw z perspektywą dochodowości oraz sprawy szkód łowieckich.

Tematem wystąpienia dr inż. Tomasza Berbeki z Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu była „Sytuacja ekonomiczna gospodarstw rolnych w Polsce – stan obecny i perspektywy zmian”, podczas którego omówił sytuację ekonomiczną polskiego rolnictwa i gospodarstw rodzinnych na tle tendencji europejskich i światowych:

Wykładowca podkreślił, że analizę badawczą w rolnictwie winno się prowadzić co najmniej w okresie 10-letnim. Nie można dokonywać oceny na podstawie jednego roku. W ostatnich latach występują w coraz większym nasileniu niekorzystne zmiany klimatyczne. Problem dochodów w rolnictwie jest obecnie globalny. Nie można odnosić się tylko do sytuacji krajowej.

Na dzień dzisiejszy w rolnictwie nie działa prawo popytu i podaży. Świat przeznacza coraz większe środki na walkę ze zmianami klimatycznymi.

Rolnictwo jest zawodem, gdzie średnia wieku jest ok. 60 lat na dzień dzisiejszy.

Problemem nie tylko polskim, ale światowym, jest tracenie płynności finansowej przez gospodarstwa. Pomimo małego kryzysu tylko rolnictwo posiada dodatnie saldo w polskim eksporcie, więc należy dbać o naszą branżę rolną. Jednak nasza wartość produkcji rolniczej w UE to tylko 5,3 %. Dominuje Francja (18,6%), Niemcy (13,4%), Włochy (12,4%). Jesteśmy czołowym producentem w UE jabłek, truskawek, malin i pieczarek. W naszym eksporcie rolnym cały czas zwiększa się udział produktów wysokoprzetworzonych, a maleje udział nieprzetworzonych.

W ostatnich latach rolnicy dokonali ogromnych inwestycji. Jednak zakup ziemi po wysokich cenach może spowodować problem w spłacie rat kapitałowo-odsetkowych.

Na dzień dzisiejszy należy obawiać się zmian klimatycznych oraz tajnej umowy TTIP pomiędzy UE a USA o transatlantyckim partnerstwie handlowym i inwestycyjnym, gdzie głównym celem jest zliberalizowanie dostępu do rynków wewnętrznych dla obu gospodarek. Jakie skutki dochodowe wywoła ta umowa w rolnictwie – nie wiadomo. Ale jeżeli dzisiaj w USA i Kanadzie wzrośnie intensywność upraw rolnych tylko przy zastosowaniu 100 kg saletry amonowej, to Europa może zostać zalana zbożem w cenie poniżej 400 zł/t.

Bez dopłat rolnictwo europejskie sobie nie poradzi. Jeżeli po 2020r. zostaną zlikwidowane, to Francja, Niemcy i inne kraje będą wspierały swoje rolnictwo. U nas środków na ten cel będzie niewiele. Ostatnio coraz częściej mówi się, że musimy renegocjować traktat akcesyjny z uwagi że mamy zbliżone do Europy koszty, a nierówne dopłaty.

W dalszej części wykładu zaprezentował zmiany w dochodzie rolniczym na osobę pracującą w roku 2013, poziom dochodu z rodzinnego gospodarstwa rolnego, koszty bezpośrednie produkcji i wg rodzaju oraz przychody, wielkość ekonomiczną gospodarstw rolnych w krajach UE, inwestycje rolnicze w gospodarstwach o różnej powierzchni, dochód z rodzinnego gospodarstwa rolnego na 1 ha UR, wielkość dochodu rolniczego w krajach UE wg klas wielkości ekonomicznej, wyposażenie gospodarstw w środki trwałe oraz symulację wprowadzenia podatku dochodowego w gospodarstwach typu „uprawy polowe”.

Podsumowując wystąpienie przedstawił:

1. Prognozy dla rolnictwa:

– w dziale produkcji roślinnej w ujęciu globalnym opłacalność produkcji zbóż odnotuje niewielki spadek,

– dobre perspektywy pojawią się na rynku roślin oleistych,

– w dziale produkcji zwierzęcej przewidywane jest pogorszenie opłacalności w produkcji mleka i żywca wołowego. Niestabilny pozostanie rynek żywca wieprzowego.

2. Wyzwania:

– liberalizacja handlu rolnego w ramach umowy TTIP,

– negocjacje w ramach WTO,

– nieprzewidywalne zmiany klimatu katastrofalne dla rolnictwa,

– ochrona przed spekulacją na rynkach rolnych,

3. Wyzwania – poziom krajowy:

– dążenie do wyrównania poziomu dopłat bezpośrednich z krajami „starej 15-stki” UE,

– ochrona polskich gruntów rolnych przed spekulacją,

– nowe propozycje i rozwiązania ubezpieczeń upraw rolnych i zwierząt gospodarskich,

– nowa organizacja rynku sprzedaży wewnętrznej,

– narodowy program przetwórstwa roślin wysokobiałkowych (strączkowe).

Wykład „Funkcjonowanie Prawa Łowieckiego w Polsce” przedstawili przedstawiciele Wszechnicy Polskiej i szef Braci Łowieckiej Bogdan Złotorzyński oraz Rafał Będkowski. Koniecznym było oczywiście nawiązanie do projektów ustawy PŁ, które jest obecnie opiniowane po zaskarżonym do TK zapisie o niekonstytucyjności części rozwiązań związanych z prawem własności. B. Złotorzyński przedstawił Co powinno zawierać nowe Prawo Łowieckie, a mianowicie:

1. Rozwiązania z zakresu tworzenia obwodów łowieckich
2. Unormowanie trybu, metod i sposobu zadośćuczynienia z tytułu szkód łowieckich
3. Prawo do ustanowienia zakazu wykonywania polowań
4. Obowiązki informacyjne rolników
5. Prawo skargi na sposób wykonywania polowania.

Gdy uszkodzeniu uległy uprawy zlokalizowane, na gruntach położonych na terenie parków narodowych, stref ochrony zwierząt łownych i rezerwatów przyrody, niezależnie od gatunku, który dokonał zniszczeń odpowiedzialność za nie ponosi Skarb Państwa. Na podstawie USTAWY O OCHRONIE PRZYRODY z dnia 16 kwietnia 2004 r. Skarb Państwa odpowiada za szkody wyrządzone przez:

ŻUBRY w uprawach, płodach rolnych lub w gospodarstwie leśnym

WILKI w pogłowiu zwierząt gospodarskich

RYSIE w pogłowiu zwierząt gospodarskich

NIEDŹWIEDZIE w pasiekach, w pogłowiu zwierząt gospodarskich oraz w uprawach rolnych

BOBRY w gospodarstwie rolnym, leśnym lub rybackim.

Odszkodowanie nie przysługuje osobom, którym przydzielono grunty stanowiące własność Skarbu Państwa; jeżeli poszkodowany:- nie dokonał sprzętu upraw lub płodów rolnych w ciągu 14 dni od zakończenia zbiorów tego gatunku roślin w danym regionie, – nie wyraził zgody na budowę przez wojewodę lub dyrektora parku narodowego urządzeń lub wykonanie zabiegów zapobiegających szkodom. Za szkody powstałe w mieniu Skarbu Państwa, z wyłączeniem mienia oddanego do gospodarczego korzystania na podstawie Kodeksu cywilnego, – nieprzekraczające w ciągu roku wartości 1q żyta w przeliczeniu na 1 ha uprawy, – w uprawach rolnych założonych z naruszeniem powszechnie stosowanych wymogów agrotechnicznych, – wyrządzone przez wilki, niedźwiedzie lub rysie w pogłowiu zwierząt gospodarskich pozostawionych bez bezpośredniej opieki.

Jak zaznaczyli eksperci – łowiectwo to też gospodarowanie, nas nie można porównywać do Zachodu, gdzie własność i zwierzyna jest powiązana z własnością pól. Za największy problem R. Będkowski uznał brak metodyki szacowania szkody i należy pilnie opracować taką metodykę. Uświadomił również, iż szacowaniu podlegają również szkody jakościowe, a nie tylko ilościowe.

Temat wzbudził szeroką dyskusję, ale i szczegółowe zapytania, głos zabierali delegat Marek Grabia o problem z martwym dzikiem na polu – w odp. koło nie może żądać od rolnika usunięcia go na koszt rolnika. O problemy z szacowaniem wypowiadali się Andrzej Anklewicz i Ireneusz Kowal.

Gorącym tematem w dyskusji jak zawsze był obrót ziemią rolną oraz w przeddzień Debaty uchwalona ustawa wstrzymująca sprzedaż ziemi z zasobów ANR na 5 lat. Tu zdania były podzielone- jedni rolnicy uważali, iż to ograniczenie sprzedaży dla osoby spoza rolnictwa uderza w ich prawa, drudzy pozytywnie odnosili się, co do uregulowań chroniących grunty rolnicze. Podobne uregulowania chroniące ziemię rolną są również stosowane w innych krajach UE. Przez następne 5 lat główną formą zagospodarowania ziemi rolnej z ANR będzie dzierżawa wieloletnia, która przez to umożliwi jej pierwokup. Delegat Andrzej Pawelec cieszy się z uchwalenia ustawy ze względu na spekulacje gruntami, jednak niespodzianką były ostatnie poprawki o dostępie do nabywania ziemi przez kościół. Czesław Karczmar skrytykował ustawę, że uderzy w małe gospodarstwa a poza tym formalnie skomplikuje obrót między rolnikami, gdzie to ANR będzie miała prawo odkupu. W podsumowaniu Debaty prezes S. Myśliwiec nie krył rozczarowania za brak udziału lubuskich parlamentarzystów, jednocześnie podziękował za liczny udział rolników, prezesów sąsiednich Izb oraz przedstawicieli instytucji okołorolniczych.

M.P/E.R.

GALERIA: