WIZYTA GOŚCI Z GAGAUZJI

W dniach 25-28 stycznia 2009 r. w powiecie zielonogórskim gościła delegacja z Gagauzji (Gagauz Yeri), będącej terytorium autonomicznym Republiki Mołdowa.  Czteroosobowej delegacji przewodził  gubernator autonomii (baszan) Mihaił Formuzan. W skład delegacji weszli również: Serghei Buzadji, Evghenij Sergunij i Serghei Cernev.

Wizyta w dużej mierze była możliwa dzięki kontaktom Stowarzyszenia Współpracy „Polska – Mołdowa” Lubuski Wojewódzki Oddział w Zielonej Górze z Prezesem Zarządy Januszem Skopowskim na czele.

Na zdjęciu (od lewej) Władysław Piasecki - Prezes Lubuskiej Izby Rolniczej, Zygmunt Stabrowski - wiceprzewpdniczący Stowarzyszenia Polska-Wschód, Mihaił Formuzan - Prezydent autonomicznego obwodu Baszkana Gagauzji, Evghenij Sergunij - przewodniczący stowarzyszenia, Sergei Buzadji - Starosta powiatu Chadyr-Lunga

Na wstępie trochę podstawowych informacji o Gagauzji.

Gagauzja nie stanowi zwartego obszaru – leży między miastami Komrat i Czadyr Lunga na północy i Vulkaneszti na południu, ale w jej skład wchodzą również dwie enklawy wiejskie. Łącznie zajmuje powierzchnię 1832 km kw., na których żyje około 170 000 mieszkańców. W niepodległej Mołdawii dopiero w 1994 roku parlament przyjął ustawę o statusie Gagauzji a w 1995 roku przeprowadzono referendum określające granice autonomii i ustanowiono stolicę w Komracie.

Gagauzja ma także swój parlament (Halk Toplesu), liczący 35 deputowanych, wybieranych na czteroletnią kadencję.

O ile Republika Mołdawii ciąży ku Rumunii, o tyle w Gagauzji tendencje te nie występują i dlatego w momencie powstawania autonomii Gagauzja otrzymała prawo secesji, na wypadek gdyby Mołdawia chciała zjednoczyć się z Rumunią, które jednak zlikwidowano w 2003 roku, z chwilą zmiany konstytucji.

Gagauzi – zdaniem części badaczy to grupa etniczna pochodzenia tureckiego posługująca się językiem gagauskim z grupy języków tureckich a na obszarze Autonomii Gagauskiej także językiem rosyjskim jako językiem oficjalnym. Zamieszkują Gagauzję w południowej Mołdawii, na Ukrainie, mniej licznie północno-wschodnie tereny Bułgarii, w Rumunii i Kazachstanie. Podawane są bardzo rozbieżne dane co do ich liczebności – od 150 do 235 tysięcy. Na terenie Mołdawii Gagauzi identyfikują się jako oddzielny naród.

 Spośród ludów tureckich wyróżnia ich wyznawana religia – prawosławie. Gagauzi być może są potomkami dawnych plemion Oguzów, Pieczyngów lub też Kumanów, zamieszkujących średniowieczne stepy nad Morzem Czarnym. Nie jest to jednak pewne. Inne teorie widzą w nich potomków Turków seldżuckich, sturczonych Bułgarów a nawet Greków.

Janusz Skopowski (w środku) _ Prezes Stowarzyszenia Polska - Mołdowa Lubuski Oddział Wojewódzki w Zielonej Górze

Szanowni goście z Gagauzji zamieszkali w Młodzieżowym Ośrodku Socjoterapii w Przytoku. Program wizyty był bardzo bogaty. Nasi goście zwiedzili Przytok, Sulechów, Zieloną Górę, Nowogród Bobrzański, Kępin i Drzonów. Członkowie delegacji zapoznali się z: rolą samorządu powiatowego w dziedzinie oświaty, wykorzystaniem środków unijnych przez samorządy lokalne, zadaniami samorządów w ochronie środowiska oraz rolą powiatu w opiece nad powiatowymi instytucjami kultury. Najważniejszym elementem tej wizyty było podpisanie w dniu 27 stycznia 2009 roku przez Edwina Łazickiego – Starostę Powiatu Zielonogórskiego a Mihaiłem Formuzanem – Baszkanem Gagauzji Porozumienia o wzajemnej współpracy pomiędzy powiatem zielonogórskim a Gagauzją.

Do współpracy  zaproszono także Międzynarodową Międzyregionalną Organizację „Kiszyniów – Zielona Góra” i Stowarzyszenie Współpracy „Polska – Mołdowa” Lubuski Wojewódzki Oddział w Zielonej Górze.

 Delegacja  wyraziła chęć współpracy w zakresie rolnictwa, w związku z tym 27 stycznia br. odbyło się spotkanie z prezesem Lubuskiej Izby Rolniczej Wł. Piaseckim. Strona mołdawska zainteresowana była wymianą doświadczeń w tym zakresie, m.in. w dziedzinie produkcji ziemniaka, drobiarstwie oraz  winiarstwie. Zaplanowano pilotażowe przedsięwzięcie polegające na utworzeniu sklepu regionalnego i wymianę produktów obydwu regionów.

Red.