EKOLOGICZNA PRODUKCJA JAJ

Nadmiar produktów drobiarskich na rynkach światowych oraz wzrost wymagań konsumentów stwarzają konieczność poszukiwania nowych kierunków produkcji. Podobnie ruchy ekologiczne i działania grup konsumenckich stawiają określone zadania przed producentami jaj. Powstają także warunki wymuszające powrót do starych metod utrzymania i żywienia drobiu – w harmonii z otoczeniem. Wybredny konsument, mając nadmiar jaj produkowanych w warunkach intensywnej produkcji fermowej, pragnie jaj od zadowolonych kur – żywionych paszami mało przetworzonymi, korzystających z zielonych wybiegów, świeżego powietrza i słońca. Tę lukę może wypełnić produkcja prowadzona w warunkach ekologicznych.

Do ekologicznej produkcji jaj wylęgowych i spożywczych nadają się najlepiej rodzime rasy kur, tj. zielononóżka kuropatwiana i rasy pochodne, tj. żółtonóżka kuropatwiana i Polbar. Rasy te są szczególnie dobrze przystosowane do żerowania na wolnym wybiegu, mają atrakcyjne ubarwienie piór, charakteryzują się dobrą zdrowotnością, smacznymi jajami i mięsem.

Najpopularniejszą rasą w Polsce jest a zielononóżka kuropatwiana. W 20 tygodniu życia osiąga ona masę ciała wynoszącą: kogut 1,7-2,2 kg, kura 1,5-1,8 kg, oraz daje rocznie 180-190 jaj w kremowej skorupie o masie 55-58g. Upierzenie koguta jest błyszczące, metaliczno-zielone a kury koloru kuropatwianego z grzbietem koloru beżowo-brązowego. Jest to pierwotna rasa, która potrafi żyć i wykorzystywać naturalne warunki. Kury te potrafią najlepiej ze wszystkich pierwotnych ras korzystać z pastwiska. Oddalają się do1 kmod kurnika i wracają na noc. Jest to stara polska rasa, która posiada charakterystyczne zielonkawe nogi, co wyróżnia je od innych ras. Ze względu na tak charakterystyczne („galicyjskie”) ubarwienie, kury zielononóżki, w czasie zaborów chętnie były utrzymywane w polskich gospodarstwach. Posiadanie ich uzewnętrzniało patriotyzm gospodarza. W okresie międzywojennym, po odzyskaniu niepodległości zielononóżki stały się niemal rasą „kultową”. Do lat 60-tych były utrzymywane w gospodarstwach na terenie całej Polski, w latach 70-tych, w okresie rozwoju wielkich ferm straciły one swoje znaczenie, ze względu na brak dostosowania do zamkniętych, zagęszczonych kurników. Pozostawiono około 1000 sztuk w hodowli zachowawczej. Optymalna ilość kur w stadzie dla tej rasy to 350 sztuk. Tyle kur nawzajem się rozpoznaje. Powyżej tej ilości – kury, spotykając „obce osobniki”, same czują się obco, przeżywają stresy. Stres powoduje gorszą jakość znoszonych jaj. Dlatego w eko-gospodarstwach eliminuje się wszelkie wynaturzenia i stwarza zwierzętom jak najbardziej przyjazne warunki, charakterystyczne dla tego gatunku i rasy.

W ekologicznym sposobie produkcji jaj spożywczych, jak i wylęgowych, główny nacisk kładzie się na jakość produktu i jego pozyskanie w warunkach żywienia zbliżonych do naturalnych lub tradycyjnych. Uwzględnia pasze naturalne zebrane przez ptaka podczas żerowania na wolnym wybiegu oraz dobre warunki utrzymania, w tym czystą i suchą ściółkę oraz korzystne działanie świeżego powietrza i promieni słonecznych.

W ekologicznej produkcji jaj dopuszcza się żywienie kur niosek paszami roślinnymi, mlekiem i produktami mlecznymi, paszami mineralnymi oraz wybranymi dodatkami paszowymi (witaminowo-mineralnymi lub innymi).

Podstawowym warunkiem opłacalności w produkcji ekologicznej jaj spożywczych będzie popyt na ten produkt – kształtujący ceny. Ceny jaj ekologicznych będą wyższe niż towarowych jaj spożywczych z uwagi na wyższe koszty produkcji.

Zwiększone koszty wynikać będą przede wszystkim z ceny mieszanki ekologicznej, zużycia paszy na jednostkę uzyskanego produktu, ceny zakupu kurcząt hodowlanych, nakłady na utrzymanie budynków i wybiegów, koszty niezbędnych zabiegów.

Na koszty produkcji rzutować będzie też wybór mniej lub bardziej restrykcyjnych warunków utrzymania i żywienia. Należy założyć że produkt spełniający najwyższe wymagania ekologiczne, będzie mógł liczyć na najlepszą cenę i największy zbyt.

Wracając jeszcze do zielononóżek kuropatwianych, jako rasa rodzima posiada wyższą odporność na choroby i warunki środowiska. Dodatkowo unikalną cechą uwarunkowaną genetycznie u tej rasy jest obniżona zawartość cholesterolu w żółtku. Natomiast według smakoszy jaja  posiadają przyjemny aromat oraz smak.

Wiele państw, w tym także i Polska, reklamują jaja pochodzące z produkcji ekologicznej jako „jaja od szczęśliwych kur”. Jest to niewątpliwie zasługa stworzenia dla kur niosek warunków zbliżonych do naturalnych, łącznie z możliwością dzielenia zagród razem z kogutami.  

J.N.

GALERIA: