MINISTERSTWO KLIMATU I ŚRODOWISKA W SPRAWIE ODPOWIEDZIALNOŚCI SKARBU PAŃSTWA ZA SZKODY WYRZĄDZONE PRZEZ WILKI

Zarząd Krajowej Rady Izb Rolniczych pismem z dnia 14 lipca 2023 r. zwrócił się do Ministra Klimatu i Środowiska w sprawie kwestii dotyczącej odpowiedzialności Skarbu Państwa za szkody wyrządzone przez wilki i podjęcia prac legislacyjnych mających na celu zmianę ustawy o ochronie przyrody w celu uregulowania kwestii odszkodowań.

W odpowiedzi otrzymanej z MKiŚ przekazano następujące informacje:

Zgodnie z art. 126 ust. 1 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2023 r. poz. 1336 z późn. zm.) Skarb Państwa odpowiada za szkody wyrządzone przez 5 gatunków zwierząt, w tym przez wilki • w pogłowiu zwierząt gospodarskich, przy czym odpowiedzialność ta nie obejmuje utraconych korzyści. Niemniej jednak zgodnie z art. 126 ust 6 ww. ustawy odszkodowanie nie przysługuje:

1) osobom, którym przydzielono grunty stanowiące własność Skarbu Państwa,

2) jeżeli poszkodowany:

a) nie dokonał sprzętu upraw lub płodów rolnych w ciągu 14 dni od zakończenia zbiorów tego gatunku roślin w danym regionie,

b)nie wyraził zgody na budowę przez regionalnego dyrektora ochrony środowiska lub dyrektora parku narodowego urządzeń lub wykonanie zabiegów zapobiegających szkodom,

3) za szkody:

a) powstałe w mieniu Skarbu Państwa, z wyłączeniem mienia oddanego do gospodarczego korzystania na podstawie Kodeksu cywilnego,

b) nieprzekraczające w ciągu roku wartości 100 kg żyta w przeliczeniu na jeden hektar uprawy,

c) w uprawach rolnych założonych z naruszeniem powszechnie stosowanych wymogów agrotechnicznych,

d) wyrządzone przez wilki, niedźwiedzie lub rysie w pogłowiu zwierząt gospodarskich pozostawionych, w okresie od zachodu do wschodu słońca, bez bezpośredniej opieki.

W latach 2020-2022 z powodu braku bezpośredniej opieki nad zwierzętami regionalni dyrektorzy ochrony środowiska odmówili wypłaty odszkodowań za szkody wyrządzone przez wilki łącznie w 146 przypadkach (w 59 przypadkach w 2020 r. , w 55 przypadkach w 2021 r., w 32 przypadkach w 2022 r.). Biorąc pod uwagę liczbę wszystkich zgłoszonych szkód wyrządzonych przez wilki w tych latach (w 2022 r. – 979 wniosków, w 2021 r. – 998 wniosków, w 2020 r. – 910 wniosków) należy zauważyć, że odmowy wypłaty odszkodowań z powodu niezapewnienia bezpośredniej opieki zwierząt gospodarskich w okresie od zachodu do wschodu słońca w skali kraju wynoszą ok. 5 %.

W związku z rosnącą liczbą zapytań kierowanych do Ministerstwa Klimatu i Środowiska dotyczącą pojęcia „bezpośrednia opieka”, odbyło się spotkanie z udziałem Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska oraz przedstawicielami wszystkich regionalnych dyrekcji ochrony środowiska, poświęcone temu tematowi. Zgodnie z ustaleniami, w projekcie nowelizacji ustawy o zmianie ustawy o ochronie przyrody oraz niektórych innych ustaw (UD39) zaproponowano wprowadzenie do art. 126 ustawy o ochronie przyrody ustępu 13 0 brzmieniu: „ 13. Minister właściwy do spraw środowiska może określić, w drodze rozporządzenia, wymagania dobrych praktyk w zakresie zabezpieczania mienia przed szkodami powodowanymi przez gatunki zwierząt objęte ochroną gatunkową, kierując się potrzebą zapewnienia jednolitych standardów ochrony i, uwzględniając:

1. biologię gatunków zwierząt objętych ochroną gatunkową;
2. dobrostan zwierząt gatunków objętych ochroną gatunkową i zwierząt inwentarskich;
3. charakter zabezpieczanego mienia

Wobec powyższego przy opracowywaniu ww. rozporządzenia zostaną rozważone i ocenione wszystkie metody zapobiegania szkodom, uwzględniające kryteria opisane w projektowanym przepisie oraz wybrane te, które zapewniają skuteczną ochronę mienia.

Źródło: KRIR