NIEPOKOJE WITNICKICH ROLNIKÓW

Już od dawna wiadomo było rolnikom z gminy Witnica, że w Parku Narodowym „Ujście Warty” będą prowadzone prace melioracyjne. Wobec braku oficjalnych informacji w tym temacie, wśród rolników których grunty przylegają do Parku rosły obawy, czy prowadzona melioracja będzie spójna z konserwacją rowów i kanałów wykonywaną przez LZMiUW oraz rolników.

Dlatego Gorzowska Rada Powiatowa Lubuskiej Izby Rolniczej wspólnie z Komisją Rozwoju Wsi, Rolnictwa, Leśnictwa i Ochrony Środowiska Rady Miejskiej Witnicy zorganizowała w dniu 04 października 2011r. spotkanie, na którym poproszono dyrektora Parku o przedstawienie planu modernizacji melioracji na Polderze Północnym, (relacja ze spotkania zamieszczona jest na stronie internetowej LIR).

Spotkanie otworzył i prowadził Sekretarz Urzędu Miasta i Gminy Witnica – Paweł Pisarek

Wiceprezes stowarzyszenia Ptaki Polskie Paweł Sidło zapoznał wówczas zebranych z planem odtworzenia i zmodernizowania systemu melioracyjnego w Polderze Północnym Parku, co będzie wykonane w ramach realizowanego wspólnie z Parkiem Narodowym „Ujście Warty” projektu „Aktywna ochrona ptaków wodnych i błotnych na terenie Polderu Północnego w Parku Narodowym „Ujście Warty” poprzez poprawę warunków wodnych siedlisk lęgowych oraz miejsc żerowania i odpoczynku w czasie migracji i zimowania. Bagna są dobre!”

Szczegółowo omówił Etap 1 projektu, w ramach którego wykonano szereg ekspertyz, które m.in. wykazały że torfy na tym terenie są przesuszone. Z tą oceną ostro polemizowali rolnicy udowadniając, że jest akurat odwrotnie, nie mogą ostatnio zebrać siana z łąk w tym rejonie. Ponadto P. Sidło poinformował ile w Etapie 2 projektu zostanie zbudowanych jazów, zastawek, przepustów, przepławek dla ryb oraz ile kilometrów rowów melioracyjnych zostanie odtworzonych.

Przeglądając strony internetowe na temat realizowanego Projektu rolnicy stwierdzili, że nie zostali o wszystkim poinformowani. Najważniejsza, najistotniejsza sprawa została pominięta.

Otóż, zgodnie z złożeniami Projektu, Polder Północny zostanie podzielony na trzy strefy uwilgotnienia:

1. Bagienna – ok. 1450 ha, pomiędzy Kanałem Warnickim a Starą Wartą, zalewana do głębokości 10-25 cm, gdzie przywrócone zostaną procesy torfotwórcze.

2. Wilgotna – 1350 ha, pomiędzy Starą Wartą a granicą północną Parku Narodowego, zalewana do 10 cm ponad powierzchnię gruntu, będzie ekstensywnie użytkowana poprzez wykaszanie lub wypas.

3. Umiarkowanie wilgotna – ok. 2000 ha, poza północną granicą Parku (poza Parkiem), to łąki będące w posiadaniu prywatnych właścicieli, nie planuje się tu zalewania.

Zalewy w strefie 1 i 2 będą utrzymywane w okresie od 1 października do 30 czerwca.

Uczestnicy spotkania

Te założenia projektu dot. regulacji warunków wilgotnościowych spędzają sen z powiek rolnikom, którzy obawiają się o swój warsztat pracy, że to doprowadzić może do nadmiernego uwilgotnienia ich łąk przylegających do Poldera Północnego co uniemożliwi zbiór siana w optymalnych terminach lub prowadzenie wypasu. Rolnicy obawiają się również czy przy „okazji” nie zostaną zalane i ich łąki, czy piętrzenie wody i zwiększenie wilgotności w rejonie nie będzie miało wpływu na zdrowotność ludzi i zwierząt, na pogorszenie jakości użytków zielonych poprzez zmianę składu botanicznego runi.

Rolnicy chronią przyrodę i chcą jej ochrony, ale jednocześnie zabiegają aby ochrona przyrody i działalność rolnicza szły w parze, aby wzajemnie się uzupełniały, by nie szkodziły sobie nawzajem. To rolnicy poprzez prowadzenie ekstensywnego wypasu i/lub wykaszanie na terenie Parku przyczyniają się do utrzymania bogactwa florystycznego łąk, co jest zabiegiem ochrony czynnej.

Jednak ze strony beneficjentów Projektu nie było żadnej inicjatywy spotkań i konsultacji z rolnikami. Można przypuszczać, że nawet unikano rolników ponieważ powołując Komitet Sterujący jako ciało doradcze Projektu nie zaproszono do prac w Komitecie przedstawiciela tej grupy, ani też przedstawiciela Lubuskiej Izby Rolniczej. Pierwsze posiedzenie Komitetu odbyło się 08 grudnia 2011r., dlatego LIR zwróciła się z prośbą o zaproszenie przedstawiciela lubuskich rolników, ponieważ rolnicy będą partnerem w realizacji celów przedsięwzięcia prowadząc ekstensywną gospodarkę na terenie Parku Narodowego.

Przedstawiciele Parku Narodowego „Ujście Warty” i stowarzyszenia Ptaki Polskie

Realizacja Etapu 2 Projektu już ruszyła. Prowadzone są prace melioracyjne na jednym z kanałów zaplanowanym do konserwacji.

Obawy i zagrożenia wynikające z podniesienia poziomu wody w Polderze Północnym, w związku z realizacją Projektu przez Park Narodowy „Ujście Warty”, zgłosili na sesji Rady Miejskiej w Witnicy delegaci LIR: Czesław Hładki i Bronisław Bach oraz sołtys wsi Kamień Mały Albin Stotko. Dlatego w związku z poruszonymi wątpliwościami burmistrz Witnicy zorganizował w dniu 25 stycznia 2012r. spotkanie z udziałem zainteresowanych stron.

Na spotkaniu wiceprezes stowarzyszenia Ptaki Polskie Paweł Sidło referując założenia Projektu powiedział. że będzie prowadzony na bieżąco monitoring skutków prowadzonych prac przez specjalistów SGGW. Przewodniczący Komisji Rolnictwa Rady Miejskiej odczytał i wręczył 12 pytań związanych z Projektem, a dotyczących skutków podniesienia wód oraz spraw formalno-prawnych ponieważ, jak stwierdził, obawy budzi idea zalewania łąk oraz brak jest informacji nt. działań związanych z Projektem.

Pan P. Sidło obiecał że odpowiedź na te zapytania zostanie udzielona na piśmie oraz oznajmił jednoznacznie, że nie będzie zalewania Polderu Północnego ponieważ południowa strona Parku jest samoczynnie zalewana i tak duża powierzchni Parku pod wodą mogłaby mieć ujemny wpływ na cele ochrony. W okresach suchych w Polderze Północnym woda tu będzie zatrzymywana, piętrzona. Powiedział, że w projekcie nie planuje się zalewania tego terenu.

Uczestnicy spotkania

Zapewnienie to jest sprzeczne z wydanym abstraktem do Projektu.

Rolnicy w te zapewnienia nie do końca uwierzyli, ponieważ wiadomym jest że w każdym projekcie zaplanowane przedsięwzięcia muszą być zrealizowane gdyż w innym przypadku projekt nie zostanie sfinansowany. Wywiązała się polemika i dyskusja.

Od strony merytorycznej rolników wspierał Romuald Falewicz, który jest meliorantem i zarazem hydrologiem. Zarzucił, że zmieniona tu zostanie istota doliny – doprowadzanie i odprowadzanie wody. Stara Warta nie będzie odbiornikiem wody, zmieni się jej rolę, co zakłóci istniejący dotąd porządek. Wobec braku informacji które kanały i główne rowy zostały zaplanowane do konserwacji, apelował aby przede wszystkim konserwować te, które odprowadzą wszystkie wody z gruntów rolników, poprzez tereny Parku Narodowego. Jednocześnie rodzi się pytanie – jak będzie odprowadzana woda z gruntów rolników gdy Stara Warta odtąd będzie zbiornikiem wody, a nie odbiornikiem. Istnieje zagrożenie, że w okresie piętrzenia wód (od października do czerwca) nie będzie możliwości odprowadzenia wód z rowów rolników.

Rolnicy chcieli uzyskać zapewnienie, że realizacja Projektu nie wpłynie na pogorszenie stosunków wodno – wilgotnościowych na ich gruntach. Pytali jakie są gwarancje, że łąki przylegające do zalewanych na 10 cm nie będą podtopione.

Takich deklaracji ze strony realizatorów Projektu nie otrzymali. Paweł Sidło zapewniał że hydrolodzy z SGGW będą na bieżąco prowadzili monitoring skutków przedsięwzięcia.

Delegaci Lubuskiej Izby Rolniczej

Spotkanie zakończyło się deklaracjami o przepływie informacji, konsultacjach i współpracy na linii Park Narodowy, stowarzyszenie Ptaki Polskie i rolnicy przy dalszej realizacji Projektu oraz zaproszeniem rolników do Komitetu Sterującego. Urząd Miasta i Gminy będzie pośrednikiem, a Komisja Rolnictwa powoła grupę roboczą ds. współpracy.

Burmistrz Witnicy Andrzej Zabłocki podsumowując spotkanie wyraził opinię, że padną wyjaśnienia i nastąpi uspokojenie oraz powiedział, że spotkanie to spowoduje spojrzenie na Projekt przez przedstawicieli stowarzyszenia Ptaki Polskie z innej strony.

E.R.