NOWE ZAGROŻENIA FITOSANITARNE DLA POLSKI – RAPORT PIORIN

RAPORT NR 25 NOWE ZAGROŻENIA FITOSANITARNE DLA POLSKI – STRESZCZENIE

1. Eremothecium coryli – zagrożeniem dla upraw leszczyny, pomidora, roślin bobowatych i cytrusów w Europie

Eremothecium coryli jest grzybem, który poraża m.in. leszczynę, soję, fasolę, pomidora, paprykę, bawełnę i cytrusy (Citrus spp.). Został on dotychczas stwierdzony w Afryce, Ameryce, Azji, a spośród krajów europejskich w Grecji i we Włoszech, a ostatnio w Bułgarii i Serbii. Wstępna ocena zagrożenia ze strony grzyba, przeprowadzona przez Europejskie Biuro ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) przy użyciu narzędzia „PeMoScoring”, pozwoliła uznać go za agrofaga stwarzającego potencjalne zagrożenie w Unii Europejskiej. Na leszczynie objawy porażenia widoczne są na orzechach. Na powierzchni łupiny nasiennej orzecha obserwuje się nekrotyczne i złuszczające się deformacje (zranienia), które zwykle sięgają do wnętrza nasion, a na wewnętrznej i rzadziej na zewnętrznej powierzchni nasion widoczna jest galaretowata warstwa zarodników.

2. Barley virus G – zagrożeniem dla upraw zbóż w Europie

We Francji, Grecji, Holandii i na Węgrzech wykryto Barley virus G (BVG), który występuje także w USA, Korei Południowej i Australii. Najważniejszym żywicielem jest jęczmień, ale porażane są też inne zboża, w tym proso i kukurydza, a także trawy. Część roślin, w których wykryto tylko BVG wykazywało typowe objawy żółtej karłowatości, które obejmują (w zależności od gatunku i odmiany rośliny żywicielskiej) żółknięcie lub zaczerwienienie końcówek i brzegów liści oraz zahamowanie wzrostu całej rośliny. Wirusa wykryto również na roślinach niewykazujących objawów porażenia, a także w mieszanych infekcjach wirusowych na roślinach wykazujących objawy podobne do mozaiki i chlorozy między żyłkami liścia. Wektorami wirusa są różne gatunki mszyc.

3. Pratylenchus scribneri Steiner – zagrożenie dla wielu roślin uprawnych w Europie

We Włoszech stwierdzono obecność nicienia Pratylenchus scribneri, ony nicienia, przeprowadzona przez Europejskie Biuro ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) przy użyciu narzędzia „PeMoScoring”, pozwoliła uznać go za agrofaga stwarzającego potencjalne zagrożenie w Unii Europejskiej.

4. Wykrycie Cotton leaf curl Gezira virus na ślazówce w Holandii, Belgii i w Niemczech

W Holandii, Belgii i Niemczech wykryto Cotton leaf curl Gezira virus, który uprzednio był notowany tylko w Afryce, Azji oraz USA. W krajach Unii Europejskiej wirus ten podlega obowiązkowi zwalczania jako jeden z wirusów z rodzaju Begomovirus. Poza ślazówką poraża on m.in. bawełnę, paprykę, pomidora, papaję, melon, słonecznik i malwę. Do Belgii partię roślin, gdzie stwierdzono występowanie wirusa, sprowadzono od producenta niemieckiego, gdzie rośliny wyprodukowano z materiału zakupionego w Holandii. Świadczy to o dużej zdolności przenikania wirusa na materiale roślinnym.

5. Kolejne odłowienia popilii japońskiej (Popillia japonica) na pułapkę feromonową w Niemczech

Popilia japońska (Popillia japonica Newman) jest szkodnikiem żerującym na ok. 300 gatunkach roślin zielnych i zdrewniałych, wliczając w to drzewa i krzewy leśne, owocowe i ozdobne. W krajach Unii Europejskiej agrofag ten podlega obowiązkowi zwalczania. Występuje w Azji (Daleki Wschód) i Ameryce Północnej (Kanada, USA). W Europie notuje się go na Azorach, we Włoszech oraz w Szwajcarii. We wrześniu 2018 r. odłowiono 1 dorosłego chrząszcza na pułapkę feromonową znajdującą się na terenie lotniska Amsterdam-Schiphol w Holandii, a jesienią 2021 r. jeden dorosły chrząszcz został odłowiony na pułapkę feromonową znajdującą się na stacji kolejowej w kraju związkowym Badenia-Wirtembergia w Niemczech. W czerwcu 2022 r. ponownie odłowiono jednego dorosłego chrząszcza popilii na pułapkę feromonową w Badenii-Wirtenbergii, w pobliżu terminala kolejowego, gdzie przybywają transporty różnych towarów z Włoch, a w sierpniu 2022 kolejny dorosły chrząszcz został odłowiony w pobliżu magazynu, gdzie towary przybywają transportem kolejowym i drogowym z Włoch i Szwajcarii.

6. Tomato mottle mosaic virus – zagrożenie dla upraw pomidorów i papryki w Europie

Nowym zagrożeniem dla upraw pomidora, papryki i oberżyny jest Tomato mottle mosaic virus (ToMMV). Występuje on w Ameryce (Brazylia, Meksyk, USA) Afryce (Mauritius) i Azji (Chiny, Iran). W Europie po raz pierwszy wirusa stwierdzono w 2015 r. w Hiszpanii, w szklarniowej uprawie pomidora przeznaczonej do celów badawczych. W 2022 r. został on stwierdzony w Czechach, w dwóch uprawach nasiennych pomidora i jednej uprawie nasiennej papryki (brak objawów porażenia, badania przed eksportem) oraz w Holandii, w nasionach pomidora.

Wirus może występować w postaci bezobjawowej. O ile objawy występują, to mogą występować na liściach doprowadzając do ich deformacji, pofałdowania i plamistości i chlorozy, martwicy liści i końcówek pędów, karłowacenia roślin oraz częściowej lub całkowitej nekrozy owoców.

Pełny tekst raportu nr 25 znajduje się pod linkiem: http://piorin.gov.pl/zdrowie-roslin/nowe-zagrozenia/

Źródło: PIORIN