OWOCE MIĘKKIE – WYMAGAJĄCE ALE SATYSFAKCJA WIELKA

PYTANIA DO EKSPERTA

Korzystając z okazji pobytu na Ziemi Lubuskiej przez Profesor Barbarę Łabanowską, eksperta sadownictwa z Instytutu Sadownictwa w Skierniewicach – „ROLNICZY PULS”  zapytał o kilka kwestii  trudnej uprawy lubianych przez nas owoców miękkich.

Rolniczy Puls: Ostatnio bardzo modna stała się uprawa borówek amerykańskich, a niemalże w zapomnienie odszedł agrest. Jakie obecnie są trendy na świecie w tej dziedzinie? Czy możemy spodziewać się podobnego zainteresowania np. jagodą kamczacką, świdośliwą czy kolcowojem chińskim jak wyżej wspomnianą borówką? Czy gatunki te skazane są na uprawę amatorską, czy możliwa jest ich uprawa na większą skalę?

Prof. B. Łabanowska:

Borówka amerykańska jest uprawiana na coraz większą skalę i tendencje są nadal wzrostowe. Notuje się coraz większe zainteresowanie uprawą, zbyt na rynku krajowym oraz coraz większy eksport, głównie na rynek angielski. Prężnie działa Stowarzyszenie Plantatorów Borówki Amerykańskiej, organizują coroczne spotkania, w 2014 roku z racji historycznego spotkania wydano Atlas chorób i szkodników borówki. Wiele informacji można uzyskać wpisując w Internecie nazwę Zrzeszenia lub z prasy ogrodniczej.
Agrest, myślę, że obecnie nie poszedł w zapomnienie, powstają duże plantacje agrestu do zbioru mechanicznego. Przestał być tylko uprawą amatorską. Owoce są głównie przeznaczone do przetwórstwa krajowego i na eksport, do krajów Zachodnich (np. Niemcy). Jagoda Kamczacka – powoli zaczyna zwiększać się jej produkcja, także powstają plantacje produkcyjne. W Instytucie Ogrodnictwa Prowadzone są plantacje tych mniej znanych gatunków, które można zobaczyć podczas Dni Otwartych w Sadzie Doświadczalnym w Dąbrowicach (24 czerwca 2014 roku).Informacje na stronie Instytutu Ogrodnictwa, Inhort.pl.
Świdośliwa – niektórzy zachwycają się tą rośliną, tez można zobaczyć w Dąbrowicach. Uprawa może nie jest trudna, ale przed założeniem większej plantacji, warto poznać lub znaleźć rynek zbytu owoców. Myślę, że wpisując hasłowe słowa można w internecie znaleźć więcej informacji na ten temat. To nie jest moja profesja, ja zajmuję się zagadnieniami związanymi z fauną owadów i roztoczy na roślinach jagodowych, ale z w/w roślin, mamy trochę informacji o borówce (jest ubogi w środki, ale zawsze program ochrony borówki, no i oczywiście agrestu.
Kolcowój chiński- myślę, że jako uprawa amatorska tak, nie wypowiadam się w sprawie uprawy na większą skalę.
Uprawa truskawek i malin w sprzyjających warunkach jest opłacalna.

Rolniczy Puls : Co poradzi Pani plantatorom, którzy chcą rozpocząć profesjonalną uprawę roślin jagodowych?

Prof. B. Łabanowska: Najważniejsze jest poznanie zasad uprawy i ochrony tych roślin, oraz prawidłowe przygotowanie pola a także zdrowe sadzonki, pochodzące z kwalifikowanych plantacji matecznych i szkółek.
Bez znajomości zasad uprawy, zdobycia odpowiedniej literatury fachowej i zapoznania się z nią, orientacji co w danym rejonie klimatycznym może się „udać”, jakie odmiany będą najlepsze (na określone gleby, należy uwzględniać możliwość występowania przymrozków wiosennych itp.), nie powinno się zaczynać uprawy na dużą skalę. Konieczna jest też znajomość chorób i szkodników atakujących dane uprawy, znajomość aktualnych programów ochrony, uczestnictwo w szkoleniach i samodokształcanie się. Prenumerata odpowiednich czasopism i korzystanie z najnowszych osiągnięć nauki. Nie można polegać tylko na wiedzy zdobytej przypadkowo.

Rolniczy Puls: Czy tunele, folie, systemy nawadniające i sterujące nawożeniem, owady zapylające, różnego rodzaju tkaniny, agrowłókniny, preparaty poprawiające żyzność gleby, systemy rusztowań, są w dzisiejszej nowoczesnej uprawie normą? Czy można jeszcze prowadzić opłacalną produkcję owoców jagodowych bez tych nowoczesnych zabiegów? 

Prof. B. Łabanowska:

Obecnie mamy w kraju różne systemy uprawy, mniej lub bardziej energo i pracochłonne.
Nowoczesne technologie produkcji owoców wysokiej jakości są bardziej wymagające, ale dają większe możliwości uzyskania owoców w określonych terminach (np. truskawka), wydłużony okres dojrzewania owoców, sterowanie produkcją. Są to jednak technologie bardziej kapitałochłonne i wymagają od producenta znacznie większej wiedzy oraz, co obserwuję się coraz częściej, tworzenia grup producenckich, dzięki którym podnosi się jakość produkcji, uzyskuje większą masę towaru, który sprzedaje się do określonego odbiorcy, negocjując cenę.
W takich intensywnych uprawach wykorzystuje się najnowsze zdobycze nauki i produkcji, w celu uzyskania lepszej wydajności i jakości.
Podkreślam raz jeszcze, produkcja dobrej jakości owoców deserowych jest zawsze bardziej opłacalna niż owoców dla przemysłu, ale wymaga też większej wiedzy i doświadczenia oraz nakładów na produkcję.
Taka produkcja rozwija się w Polsce coraz bardziej, ale nadal mamy dużo plantacji tradycyjnych. Jednak wymagania uprawowe na takich plantacjach też są coraz większe. Konieczny jest odpowiedni poziom wiedzy, odpowiedni sprzęt do ochrony plantacji, uprawa odpowiednich odmian, w zależności od celu produkcji (owoce deserowe lub przetwórstwo, zamrażalnictwo).  Bez odpowiedniego poziomu produkcji (jakości owoców), nie ma mowy o opłacalności. Wprowadzanie ‘odżywek’ itp. należy prowadzić rozważnie i pod odpowiednią kontrolą, nie wszystko w tym samym czasie na jednym  polu.
Ochrona tylko dozwolonymi środkami, by nie było pozostałości w owocach, które dyskwalifikują plon.

Rolniczy Puls: Czy nowoczesna uprawa roślin jagodowych skupia się przede wszystkim na technicznej stronie prowadzenia plantacji? Na ile ważny jest odpowiedni wybór odmian oraz jakie odmiany porzeczek czarnych, czerwonych, malin i truskawek polecałaby Pani do uprawy ekologicznej?

Prof. B. Łabanowska:

Techniczna strona prowadzenia plantacji jest bardzo ważna. Bardzo ważny jest wybór odmian zależnie od rejonu i typu gleby, wymagania gatunków roślin i odmian są różne. Obserwujemy, że w danym gospodarstwie pewne odmiany dobrze rosną i plonują, inne słabo lub bardzo słabo.
Do uprawy ekologicznej należałoby wybierać odmiany w miarę odporne na choroby, w tym odglebowe, i szkodniki. Takie odmiany powinny być podane w wytycznych do ekologicznej uprawy poszczególnych gatunków. Zależy to też od rejonu. Należy jednak mieć świadomość, że w uprawie ekologicznej mogą być stosowane tylko środki biologiczne, zamieszczone w wykazie dozwolonych do takiej produkcji( szukać na str. Ministerstwa Rolnictwa, Instytutu Ochrony Roślin).
Na marginesie chciałabym dodać informację, że na stronach Instytutu Ogrodnictwa i Ministerstwa Rolnictwa dostępne są Metodyki Integrowanej Uprawy dla 10 gatunków Roślin sadowniczych i 15 gatunków warzyw (wersja dla doradcy i dla Producenta), gdzie można zaleźć dużo informacji na temat odmian, ich odporności itp.

Rolniczy Puls: Na jakie problemy i trudności w rozwoju produkcji owoców jagodowych może natrafić przyszły plantator?

Prof. B. Łabanowska:

Myślę, że pytanie jest trudne i wielowątkowe i nie da się odpowiedzieć w prosty sposób. Nie można przewidzieć, co się zdarzy. Jak już wspominałam, bardzo ważne jest dobre przygotowanie teoretyczne, ‘podglądanie w praktyce’, dyskusja z innymi producentami, udział w spotkaniach i konferencjach, dobre poznanie zasad ochrony przed chorobami i szkodnikami, trzeba uwzględnić wrażliwość na mróz i przymrozki, występowanie chorób glebowych itp. Nie sposób tego przewidzieć.

Rolniczy Puls: Jakie środki ochrony roślin można stosować w zwalczaniu wielkopąkowca porzeczkowego i przeziernika porzeczkowca?

Prof. B. Łabanowska:

Do zwalczania wielkopąkowca w 2014 roku dozwolone były dwa zabiegi preparatem Ortus 05 S.C. (Program ochrony wydany przez Hortpress Warszawa opracowany w Instytucie Ogrodnictwa). Teoretycznie można stosować opryskiwanie preparatem zawierającym siarkę (jako nawóz nie musi mieć rejestracji) na początku kwietnia, początek wegetacji (około 3-2 tygodnie przed kwitnieniem, później siarka może być fitotoksyczna, niszczy kwiaty).
Do zwalczania przeziernika dozwolony jest Calypso 480 EC i niektóre pyretroidy (Karate Zeon 050 S.C., Sherpa 100 EC) oraz od marca 2014 Mospilan 20 SP. Terminy zabiegów ustalić odławiając motyle w pułapki z feromonem.

Rolniczy Puls Jakie są metody zwiększania opłacalności produkcji? Jak zwiększyć swój potencjał i stać się konkurencyjnym?

Prof. B. Łabanowska:Na to pytanie mogę odpowiedzieć tylko w ten sposób, uprawiać gatunki roślin, których owoce są poszukiwane.  Bardzo ważna jest uprawa odmian o owcach smacznych, ‘dobrze wyglądających’, wytrzymałych na transport,  czyli trwałych, poszukiwanych na rynku, chętnie kupowanych (owoce deserowe) oraz przydatnych dla przetwórstwa (jeśli takie chcemy produkować). Szukać technologii produkcji pozwalającej na zwiększenie wydajność z ha, poprawić jakość owoców i szukać dobrych rynków zbytu. Zwiększyć produkcję, lub pracować w grupie, by móc oferować większe partie towaru i negocjować cenę.

Rolniczy Puls: Dziękujemy i polecamy specjalistyczne wydawnictwa Instytutu w zakresie nowoczesnych upraw i ich ochrony.

 Dr hab. Barbara H. Łabanowska

Profesor Nadzwyczajny IO

Zakład Ochrony Roślin Sadowniczych, Pracownia Entomologii

Instytut Ogrodnictwa, Oddz. Sadownictwa

ul. Pomologiczna 18

96-100 Skierniewice