POSIEDZENIE KROŚNIEŃSKIEJ RADY POWIATOWEJ LIR

W dniu 15 listopada br. w Urzędzie Miejskim w Krośnie Odrzańskim odbyło się posiedzenie Krośnieńskiej Rady Powiatowej LIR. W spotkaniu uczestniczyli członkowie Rady oraz zaproszeni goście: Alfred Kałużny członek Zarządu LIR, Tadeusz Olejarz kierownik Powiatowego Zespołu Doradztwa Rolniczego w Krośnie Odrz., Stanisław Bielawski kierownik Biura Kontroli na Miejscu Lubuskiego Oddziału Regionalnego ARiMR.

Spotkanie miało na celu omówienie kilku kwestii dotyczących m.in.: problemów związanych ze szkodami łowieckimi, zasad kontroli na miejscu przeprowadzanych przez ARiMR oraz reguł dotyczących przetargów ofert pisemnych, a jego otwarcia dokonał Andrzej Kuziemski przewodniczący Krośnieńskiej Rady Powiatowej LIR.

Szacowanie szkód łowieckich, to w dalszym ciągu jeden z najczęściej pojawiających się tematów na posiedzeniach Rad Powiatowych LIR. Jako pierwszy, głos w tej sprawie zabrał  Tadeusz Olejarz. Krótko po wprowadzeniu zmian w ustawie Prawo łowieckie występowały problemy organizacyjne dotyczące zgłoszeń szkód łowieckich. W tej chwili kwestia ta została już unormowana, a wszystkie szkody, jakie wpływają do LODR w Kalsku, są przekazywane do oddziałów terenowych. Niestety braki kadrowe są tym czynnikiem, który nie zawsze pozwala na udział przedstawiciela ODR w szacowaniu. Ponadto niewielkie doświadczenie pracowników w zakresie szacowania szkód łowieckich powoduje, iż rolnicy, podczas szacowań czują, że w dalszym ciągu z problemem nierzetelnych szacowań są pozostawieni sami sobie. Szacowanie szkód łowieckich nie jest wiedzą, którą można posiąść w trzy dni, to przede wszystkim praktyka i ogromny zasób wiedzy. Udział przedstawiciela ODR w szacowaniach bywa także utrudniony z powodu ich terminów, ustalanych często na godzinę 15.00 i później, czyli już po godzinach pracy.

W tej sprawie, przypominając o obowiązujących przepisach, głos zabrał także Alfred Kałużny. Podkreślił, iż szacowanie szkód odbywa się tylko i wyłącznie na wniosek rolnika. Nie na sugestię Koła łowieckiego czy Lasów Państwowych. Nie ma wniosku o szacowanie – nikt nie ma prawa wejść na pole, a niestety takie sytuacje się zdarzają. W pierwszym etapie szacowania zgłaszanym do KŁ lub do Lasów Państwowych dopuszcza się szacowanie z udziałem ODR (biorą w nim udział przedstawiciel lub zarządca obwodu łowieckiego, właściciel lub dzierżawca gruntu oraz przedstawiciel ODR). Plusem dla rolników w nowej ustawie jest możliwość odwołania się do Nadleśnictwa lub w przypadku obwodów pod OHZ, odwołanie składa się do Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych. W tym trybie – szacowania z odwołania, na wniosek poszkodowanego (lub innego członka komisji) może wziąć udział przedstawiciel LIR. W trybie odwoławczym, często przez Nadleśnictwo jest zatrudniany rzeczoznawca, co w praktyce niejednokrotnie oznacza korzystniejszą dla rolnika ocenę strat. Jest to duży plus ustawy, gdyż daje ona możliwość porozumienia z kołem łowieckim bez wkraczania na żmudną drogę sądową, z której wielu rolników rezygnowało. Alfred Kałużny uczulił zebranych członków Rady, by w pierwszym szacowaniu, w którym ustawa nie dopuszcza udziału przedstawiciela LIR, nie uczestniczyć, gdyż obecność członka Izby jest w tym momencie nieuprawniona. Zwrócił także uwagę, by schodząc z pola po szacowaniu szkód łowieckich, zawsze otrzymać wypełniony protokół szacowania. Ustawa mówi jasno, że na polu ma być sporządzony protokół, wyliczony rozmiar szkody a kopia przekazana rolnikowi. Nie wolno się godzić na dostarczenie protokołu z późniejszymi wyliczeniami. Musi zostać ustalony rozmiar szkody i jej wartość. Jeśli mamy jakiekolwiek zastrzeżenia, wnośmy uwagi do protokołu. Gdy zabraknie w nim miejsca, twórzmy załączniki, opisujmy całą sytuację. Gdy osoba sporządzająca protokół próbuje nami manipulować, odmawia przyjęcia załącznika, nie bójmy się, podpisując dokument, wpisać tego faktu w protokole. W momencie, kiedy sprawa trafia do sądu każdy element spotkania może stać się ważny. Zwrócono także uwagę na metody socjotechniczne, jakie stosują członkowie kół łowieckich m.in. proponowanie wypłaty odszkodowania, bez wyliczenia faktycznego rozmiaru szkody. Zwrócił również uwagę, iż obecna ustawa dopuszcza szacowanie rozmiaru szkody przy wykorzystaniu dronów, tym samym znacznie ułatwiając szacowanie dużych powierzchni. Na zakończenie tego tematu członkowie Krośnieńskiej Rady Powiatowej LIR zgłosili potrzebę przeszkolenia z zasad szacowania szkód łowieckich, tak by w szacowaniach z odwołania móc w nich czynnie uczestniczyć, a tym samym być wsparciem dla poszkodowanego rolnika.

Następnie głos zabrał Stanisław Bielawski, który omówił zasady kontroli przeprowadzanych przez ARiMR. Podzielić je można wg programów, których realizacji podjął się rolnik, na kontrole inwestycyjne i nieinwestycyjne (dotyczące wsparcia bezpośredniego). Jedną z metod kontroli jest inspekcja terenowa. Tego rodzaju kontrola odbywa się bezpośrednio w gospodarstwie, jest to tzw. kontrola na miejscu. O tego typu kontroli rolnik jest powiadamiany na 48 godzin przed wizytacją, przy czym są programy, które nie zobowiązują obligatoryjnie rolnika do obecności. Kontrole te mają na celu weryfikację stanu faktycznego z zadeklarowanymi przez rolnika w złożonym wcześniej wniosku zobowiązaniami. Obecność rolnika podczas kontroli, jego bieżące wyjaśnienia oraz udostępnienie dodatkowej dokumentacji pozwala na skuteczną kontrolę bez późniejszych odwołań i jej powtórzenia. Podczas kontroli, przy wykorzystaniu wysokiej klasy GPS, sprawdzana jest powierzchnia wszystkich zadeklarowanych we wniosku działek. Jest to program tzw. “mobilny inspektor terenowy”.

Drugą wykorzystywaną metodą kontroli jest metoda FOTO, przeprowadzana w oparciu o ortofotomapy powstałych na podstawie zdjęć lotniczych. Tego rodzaju kontrole są realizowane na losowo wytypowanych obszarach oraz na podstawie analizy ryzyka. Zdjęcia wykonywane są w okresie wegetacyjnym. Na podstawie stworzonej ortofotomapy obliczane są powierzchnie poszczególnych działek i upraw. W celu uwiarygodnienia, taka kontrola jest poprzedzona wywiadem terenowym, podczas którego inspektorzy sprawdzają rodzaj upraw, fotografują je. Kontrole w ramach systemów wsparcia bezpośredniego przeprowadzane są zarówno przez pracowników ARiMR jak i na zlecenie ARiMR przez zewnętrznych wykonawców. W przypadku zewnętrznych wykonawców ARiMR przeprowadza kontrole sprawdzające, nadzorujące pracę wykonawcy.

Na dzień dzisiejszy przy metodzie FOTO, na podstawie zdjęć lotniczych można odczytać 12 rodzajów upraw (niedługo ma być to 270 upraw).

Celem kontroli jest przede wszystkim potwierdzenie granic, ustalenie powierzchni kwalifikowanej zadeklarowanych działek. Weryfikowane są uprawy. Kontrole muszą także wykazać stosowanie dobrej praktyki rolniczej. Przy okazji kontroli wzbogacana jest baza ARiMR np. o oczka wodne czy drzewa będące pomnikami przyrody. Źródła danych, z jakich korzysta ARiMR to dane wektorowe, których opracowaniem i aktualizacją zajmuje się wydział GIS. Powstałe ortofotomapy tworzone są na dany obszar raz na 3 lata.

Kontrole są także inwestycyjne, związane z programami: jak modernizacja gospodarstw rolnych, premie dla młodych rolników, inwestycje w gospodarstwach. Te kontrole polegają na wizytacji w pierwszym etapie tj. przyznania pomocy oraz końcowym, kiedy wypłacana jest ostatnia transza. Stanisław Bielawski szczególnie uczulił na główne problemy, które pojawiają się przy tego typu kontrolach a dotyczące zakupu maszyn rolniczych: numerów fabrycznych umieszczanych na sprzęcie, które często są niezgodne z tymi wskazanymi na fakturze, typu czy modelu danego sprzętu. Raporty sporządzane są w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach, sporządzanych i podpisywanych na miejscu, ew. dostarczane rolnikowi w ciągu 14 dni.

Nowością w przeprowadzaniu kontroli jest fakt podpisania w kwietniu br. umowy ARIMR z Państwową Inspekcją Ochrony Roślin i Nasiennictwa. Dotyczy ona głównie kontroli tzw. wymogów wzajemnej zgodności (cross-compliance). Inspektorzy PIORiN, sporządzony na podstawie kontroli raport mają obowiązek przesłać do ARiMR. O ile mandaty za zastosowanie niedopuszczalnego środka ochrony roślin lub przekroczenie zalecanej dawki skutkują nałożeniem przez PIORiN mandatu w wysokości 100-200 złotych o tyle sankcje ARiMR wynoszą już 5-10 tys. złotych. Kontrola typu cross-compliance zobowiązuje z kolei  ARiMR do przekazywania danych o nieprawidłowościach do PIORiN.

Ostatnim tematem zaplanowanym podczas tego spotkania Rady było omówienie zasad przeprowadzania przetargów, w tym przetargów ograniczonych ofert pisemnych na dzierżawę nieruchomości z KOWR. Głos zabrał Alfred Kałużny, jako Przewodniczący Rady Społecznej przy dyrektorze KOWR w Gorzowie Wlkp. W skład Rady wchodzi 10 organizacji rolniczych:

Ogólnopolskie Porozumienie Związków Zawodowych Rolników i Organizacji Rolniczych, Związek Zawodowy Rolnictwa „Samoobrona”, Związek Zawodowy Rolników Rzeczypospolitej „Solidarni”, Federacja Związków Pracodawców-Dzierżawców i Właścicieli Rolnych, Polskie Towarzystwo Rolnicze, Stowarzyszenie „Związek Byłych Pracowników PPGR Lubuskiego”, Polska Federacja Hodowców Bydła i Producentów Mleka, Niezależny Samorządny Związek Zawodowy Rolników Indywidualnych „Solidarność”, Wojewódzki Związek Pszczelarzy, Lubuska Izba Rolnicza.

Rada Społeczna jest organizacją opiniodawczą dla dyrektora KOWR, przy czym jej decyzje nie są wiążące. Opinii podlegają wszystkie grunty powyżej średniej powierzchni gospodarstwa w województwie z przeznaczeniem do dzierżawy czy sprzedaży w głosowaniu jawnym. Stanowisko Rady przekazywane jest do dyrektora KOWR. Działalność Rady dotyczy obrotu nieruchomościami rolnymi, ich zagospodarowaniu i przeznaczaniem na przetargi ofertowe ograniczone i nieograniczone. Jeżeli jesteście Państwo zainteresowani dzierżawą gruntów oraz posiadacie wiedzę, iż na waszym terenie są grunty przeznaczone do dzierżawy, to należy złożyć pisemny wniosek o zorganizowanie przetargu ofertowego do biura LIR i do KOWR Wniosek, wraz z uzasadnieniem muszą podpisać minimum trzy osoby, w przeciwnym razie nie zostanie on pozytywnie rozpatrzony. Wniosek musi zostać złożony na etapie ogłoszenia przez KOWR danych gruntów do sprzedaży lub dzierżawy. Na etapie ogłoszenia przetargu, składanie takiego wniosku będzie nieskuteczne. Informacje o gruntach i ich przeznaczeniu znajdziemy na stronie internetowej KOWR. Kiedy zależy nam na dzierżawie danego gruntu, dobrze jest dopytywać, kiedy można się spodziewać takiego ogłoszenia. Jeśli działki są przekwalifikowane na inwestycyjne, można złożyć wniosek o ich dzierżawę, jednak należy liczyć się z tym, że w przypadku zgody, termin umowy nie będzie dłuższy jak trzy lata. W ocenie wniosków złożonych w przetargach ofertowych, może wziąć udział przedstawiciel Izby, należy jednak wcześniej o to zawnioskować do Biura LIR. Osoba chętna musi się liczyć z tym, iż ocena takich wniosków jest bardzo pracochłonna i trwa nawet kilka dni. Wysokość czynszu w przypadku przetargów ofertowych nie jest decydującym kryterium wyłonienia dzierżawcy. Ocenie, otrzymując stosowną liczbę punktów podlegają m.in. takie kryteria jak: odległość działki od gospodarstwa, kryterium wieku (młody rolnik), intensywność produkcji zwierzęcej.

Po omówieniu tematów, które znalazły się w programie posiedzenia, nastąpiła wymiana informacji oraz poglądów dot. opłacalności instalacji fotowoltaicznych i biogazowni oraz problemu z zagospodarowaniem odpadów rolniczych.

Na zakończenie przewodniczący Rady podziękował wszystkim zebranym za przybycie.

W imieniu członków Krośnieńskiej Rady Powiatowej Biuro LIR serdecznie dziękuje za udostępnienie sali.

Aneta Jędrzejko