PROBLEMATYCZNE OSN-Y W LUBUSKIEM

Zarząd Lubuskiej Izby Rolniczej zaniepokojony jest propozycją rozszerzenia obszarów szczególnie narażonych ( OSN) na terenie województwa lubuskiego w związku z zanieczyszczeniami azotanami, z których odpływ azotu ze źródeł rolniczych do wód należy ograniczyć.

Obecnie na podstawie przepisów ustawy Prawo Wodne, Dyrektorzy RZGW przygotowują rozporządzenia w sprawie wprowadzenia programu działań mających na celu ograniczenie odpływu azotu ze źródeł rolniczych. Tereny tzw. OSN wyznaczane są w oparciu o dokument Instytutu Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa PIB w Puławach pt. „Ocena presji rolniczej na stan wód powierzchniowych i podziemnych oraz wskazania obszarów szczególnie narażonych na zanieczyszczenia azotami pochodzenia rolniczego”. Dokument ten oparty jest o dane statystyczne otrzymane na podstawie ostatniego i przedostatniego Powszechnego Spisu Rolnego. W związku z czym, część gospodarstw rolnych nie prowadzi produkcji zwierzęcej, a tym samym zanieczyszczenie wód powierzchniowych i podziemnych m.in. z tych obszarów nie jest zagrożone związkami azotu pochodzenia rolniczego, natomiast będą objęte obszarem OSN.

            Mając na uwadze podstawę powstania rozporządzeń Dyrektorów RZGW, Zarząd LIR, podzielając również stanowisko Krajowej Rady Izb Rolniczych w tej sprawie, nie zgadza się z podejściem opartym na „modelu matematycznym” zastosowanym w ww. dokumencie IUNG w celu wyznaczenia OSN. Zgodnie z tym modelem terenem OSN zostaną objęte najlepsze gleby o najwyższej klasie bonitacji z intensywną gospodarką rolną i hodowlaną.

            Prowadzone  w obecnej formie konsultacje społeczne, w naszym przekonaniu nie spełniają warunku uczestnictwa w nich najważniejszych uczestników życia społeczno-gospodarczego na wyznaczonych propozycjach obszarów OSN.  Konsultacje ze stroną społeczną prowadzone są za pośrednictwem gmin, które wywieszają na tablicach informacyjnych projekty odpowiednich rozporządzeń Dyrektorów RZGW, często nie konsultując w inny sposób z miejscowymi producentami rolnymi.

            Utworzenie stref OSN w rejonach wysoce rolniczych ogranicza prawo własności oraz możliwość działania na prywatnych gruntach rolnych w związku z planowanym rozszerzeniem stref OSN, również na tak dużych, rozległych, oddalonych od cieków wodnych terenach. Czy w związku z tym rolnicy otrzymają wsparcie finansowe w związku z wprowadzeniem strefy OSN i rygorami realizacji programu?

            Należy podkreślić, że kontynuacja realizowanych obecnie Programów OSN spowoduje kolejne obciążenia finansowe dla rolników poprzez nałożenie dodatkowych obowiązków, jak: ograniczenie nawożenia nawozem naturalnym, ograniczenia produkcji zwierzęcej. Ponadto rolnicy objęci programem OSN nie będą mogli korzystać z wielu programów pomocowych w działaniach PROW – programu rolnośrodowiskowego w ramach PROW 2007-2013, a zostaną zobowiązani do wprowadzenia w swoich gospodarstwach wielu czasochłonnych i kosztownych działań takich jak: opracowywanie bilansu azotu, planu nawozowego. Konsekwencją będzie zmniejszenie się produkcji rolnej (zmniejszony plon, ograniczenie produkcji zwierzęcej, która ma już miejsce w Polsce), a tym samym wzrost cen żywności.

            Część gospodarstw nie będzie mogło wykonać wymogów podjętych podczas realizacji Działania „Modernizacja gospodarstw rolnych” w PROW 2007-2013, które zainwestowały duże środki w rozwój i nie poradzą sobie ze spłatą zobowiązań w związku ze zmianami funkcjonowania w trakcie trwania zobowiązania, a nawet mogą być karani (zobowiązania podejmuje się na 5 lat). Wyznaczenie tych obszarów spowoduje zaburzenia biznesplanów gospodarstw.

                        Biorąc powyższe pod uwagę, samorząd rolniczy nie zgadza się na utworzenie dodatkowych obszarów OSN w woj. lubuskim na podstawie stosowanej obecnie metodologii.

Lubuska Izba Rolnicza podziela obawy rolników o znaczne utrudnienia w gospodarowaniu, gdzie wprowadzenie OSN-ów na znacznej części gminy Siedlisko, spowoduje zwiększenie kosztów produkcji rolniczej.  Z naszego rozeznania tematu w gminach wynika, że brak wiedzy wśród rolników odnośnie konieczności na OSN-ach ograniczania produkcji.

Proponujemy spotkania konsultacyjne z zainteresowanymi użytkownikami, gdzie można będzie zastanowić  się w jaki sposób pogodzić intensywność produkcji rolniczej z troską o środowisko naturalne i możliwości rekompensat związanych z większymi wymogami.

                                                                                                                             Zarząd LIR

Opinia została wysłana w dniu 14.06.2012 r. do Wydziału Rolnictwa Urzędu Marszałkowskiego,

Do Wójta Gminy Siedlisko oraz do przewodniczących Nowosolskiej i Wschowskiej Rady Powiatowej LIR.