W LUBUSKIEM ZA MAŁO STACJI POMIAROWYCH

Pismo Lubuskiej Izby Rolniczej w sprawie wprowadzenia zmian w Systemie Monitoringu Suszy w uprawach rolniczych.

Zarząd Lubuskiej Izby Rolniczej zwraca się z prośbą o wystąpienie do Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi o wprowadzenie zmian w Systemie Monitoringu Suszy rolniczej, który jest prowadzony na podstawie bieżącej oceny niedoboru wody w okresie wegetacyjnym mierzony Klimatycznym Bilansem Wodnym (KBW).

    O wadliwym prognozowaniu obszarów na których może wystąpić zjawisko suszy na podstawie KBW decydują następujące czynniki:

1. Za mała ilość stacji pomiarowych monitorujących wilgotność gleby.
W Polsce jest obecnie 300 stacji pomiarowych. Średnio 1 stacja przypada na 1,1 powiatu, lub na ok.54 000 ha użytków rolnych. Na terenie województwa lubuskiego znajdują się trzy stacje synoptyczne, dwa posterunki opadowe IMiGW, stacja COBORU i stacja IUNG-PIB. Ze względu na pojawianie się ostatnio  coraz częstszych zjawisk intensywnych opadów występujących lokalnie, na niedużych obszarach pomiary nie są reprezentatywne dla każdego obszaru. Sprawy nie załatwia interpolowanie wartości KBW na podstawie w/w stacji, czy też innych stacji sąsiednich.

2. Brak możliwości obiektywnego wyliczenia podatności gleb na suszę, pomimo ustalenia czterech kategorii gleb dla potrzeb KBW, ze względu na bardzo dużą mozaikowatość gleb w naszym województwie.
Dla takich gleb System nie jest w stanie w miarę precyzyjnie uwzględnić podatności pokrywy glebowej na skutki niedoboru wody. Nie uwzględnią tego również aplikacje komputerowe integrujące dane meteorologiczne potrzebne do obliczenia klimatycznego bilansu wodnego ani zastosowanie korelacji.
W praktyce brakuje wymiernych sposobów weryfikacji stref zagrożenia suszy w kolejnych sześciu dekadowych okresach raportowania wyznaczanych według przyjętych w systemie monitoringu suszy założeń i oceny wpływu stresu wodnego na rzeczywiste straty plonu.

    Coraz częstszym zjawiskiem występującym w naszym województwie jest zasychanie roślin na całych plantacjach a System Monitoringu nie wykazuje wystąpienia zagrożenia suszy w danej gminie i okresie.  

Biorąc powyższe pod uwagę domagamy się:

1. Powrócić do wartości progowych klimatycznego bilansu wodnego dla poszczególnych roślin uprawnych i gleb obowiązujących w 2007 i 2008 roku, tj. określonych mocą Rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 9 maja 2007r. (Dz. U. Nr 90, poz. 601) a wyznaczonych dla przeciętnego 15 % spadku plonów w stosunku do wartości średnich wieloletnich.

2. Określić wartości progowe KBW dla poszczególnych roślin uprawnych i gleb dla każdego okresu raportowania ponieważ tylko taki sposób ich wyznaczenia uwzględniał będzie rzeczywisty niedobór wody.

3. Określić dla województwa lubuskiego wartości KBW dla poszczególnych roślin uprawnych i gleb, zgodnie z art. 3 ust. 4 ustawy z dnia 7 lipca 2005r. o ubezpieczeniach upraw rolnych i zwierząt gospodarskich (Dz. U. Nr 150, poz.1249, z późn. zm.).

4. Dopuścić możliwość oszacowania w poszczególnych gospodarstwach i uwzględniania strat spowodowanych faktycznym występowaniem suszy także w sytuacji jeżeli analizy zagrożenia suszą w systemie monitoringu dotyczące poziomu gminy nie wykazują spadku plonów lub są zbliżone do wartości progowych informujących o wystąpieniu zagrożenia (zgodnie z treścią Uzasadnienia do projektu Rozporządzenia), ponieważ System jedynie wskazuje obszary na których potencjalnie wystąpiły straty.

     Prosimy również o wystąpienie do Prezesa Rady Ministrów o wprowadzenie zmiany w § 12, ust.1a, pkt. 1 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 22 stycznia 2009r. w sprawie niektórych zadań Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (Dz. U. Nr 22, poz. 121 z późn. zm.), tj. progu wysokości poniesionej szkody spowodowanej wystąpieniem niekorzystnych zjawisk atmosferycznych  na 20% średniej rocznej produkcji rolnej w gospodarstwie rolnym lub dziale specjalnym produkcji rolnej w przypadku szkód w uprawach rolnych i zwierzętach gospodarskich, dla celów uzyskania kredytu preferencyjnego na wznowienie produkcji lub innej pomocy.

    Wprowadzenie powyższej zmiany jest konieczne i uzasadnione ponieważ począwszy od 2006r. w każdym roku rolnicy ponoszą szkody spowodowane niekorzystnymi zjawiskami atmosferycznymi. Często zdarzało się że w ciągu roku szkody w uprawach zostały wyrządzone w tych samych gospodarstwach przez dwa lub trzy zjawiska (susza, grad, deszcz nawalny czy też powódź). Dla przykładu w bieżącym roku rolnicy ponieśli szkody spowodowane: jesienno-zimowym podtopieniem gruntów, przymrozkami wiosennymi i obecnie System Monitoringu wykazał już suszę niemal w całym województwie.

Występowanie szkód w uprawach w poprzednich latach, zmniejszenie plonów, skutkuje tym że obecnie pomimo że komisja powołana przez wojewodę stwierdza szkodę w tych gospodarstwach i to dość dużą to z dokonanych wyliczeń wynika że poziom szkód nie przekracza 30 % średniej rocznej produkcji rolnej i te gospodarstwa nie mogą ubiegać się o kredyt preferencyjny na wznowienie produkcji lub o inną należną pomoc.

     Liczymy na udzielenie wsparcia dla naszych rolników oraz zweryfikowania działania Systemu Monitoringu Suszy i wprowadzenia proponowanych zmian.

Do wiadomości:
– Wojewoda Lubuski
– Marszałek Województwa Lubuskiego
– Parlamentarzyści Woj. Lubuskiego                                    

Z poważaniem
PREZES
Lubuskiej Izby Rolniczej
 /-/Władysław Piasecki